Uyku Eğitimi Zararlı İddiaları Doğru mu?

Cevap çok net bir şekilde HAYIR, doğru değil.

Bilinçli bir uyku eğitimi sürecinde 4 ayın üzerindeki bebeklerde uygulanan davranışsal uyku eğitimi metotları duyduklarınızın ve okuduklarınızın aksine beyne zarar, güven kaybı, bağlanma sorunu, öğrenilmiş çaresizlik, travma, ihmal ve bu tarzda sayısız duyduğunuz hiç bir olumsuzluğu yaratmaz.

Hatta tam tersi, kazandırdığı faydalar saymakla bitmez.

“Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki...” deyip ardından davranışsal uyku eğitimi uygulamalarıyla ilgili tonla zarar sayılması açıkçası ekip olarak bizi gerçekten hayretlere düşürüyor çünkü herhangi zarar kanıtlayan bir çalışma olmadığı gibi tam tersi olumsuz yönü olmadığını hatta faydalarını gösteren, bütün dünyada konuşulan ama ülkemizde nedense hiç bahsi geçmeyen bilimsel araştırmalar var.

Pediatrik Uyku alanında uzman olup da bunları bilmemek mümkün değil.

Bunları öğrenince, siz de göreceksiniz, niye boşuna bu kadar kaygı yaşıyoruz diyeceksiniz.

Peki zararlı iddiaları nereden geliyor gelin ona da bakalım.

En popüler çalışma Eğitim Psikoloğu Wendy Middlemiss ve ekibinin 2012’de yayınlanan kortizol araştırması.

*Middlemiss, W., et al., Asynchrony of mother–infant hypothalamic–pituitary–adrenal axis activity following extinction of infant crying responses induced during the transition to sleep. Early human development, 2012. 88(4): p. 227-232

Bu çalışmada Yeni Zelanda’da 25 bebeğe hemşireler tarafından laboratuvar ortamında uyku eğitimi veriliyor.

Uyku zamanı hemşireler bebekleri yataklarına koyup odadan çıkıyorlar, anneler de monitörden izliyorlar ama odaya girmiyorlar.

Yatağa konma öncesi ve bebekler uyuduktan sonra, hem bebek hem de annedeki stres hormonu olarak bilinen kortizol seviyesi ölçülüyor.

Sonuçlara bakıldığında görülüyor ki;

Birinci gece yatırıldıklarında bebekler ağlıyorlar ve yapılan ölçümde hem bebeklerin, hem de annelerin kortizol seviyesi öncesinde ve sonrasında aynı kalıyor, artış olmuyor.

Üçüncü gece bebekler çok az veya hiç ağlama olmadan uyuyorlar ve yatmadan önceki ve uyuduktan sonraki kortizol seviyeleri aynı bulunuyor, annelerde ise bebekler uyuduktan sonraki kortizol seviyesi daha düşük tespit ediliyor.

Ve araştırmayı yürütenler diyorlar ki bebeğin ağlaması azaldı diye annenin stresi azaldı ama bebek susmasına rağmen stres seviyesi aynı ve anne bunun farkında değil, yani aralarındaki bağ zayıfladı diyorlar ve bebekteki kortizol seviyesinin beyin gelişimi adına zararlı olduğunu iddia ediyorlar.

Fakat dünyada bu araştırma bebek/çocuk uykusu ve psikolojisi alanında uzmanlaşmış çoğu Doktor, Psikolog and Psikiyatr tarafından kabul görmüyor çünkü hem tasarımı yanlış ve hem çıkan datadan bu sonuçlara ulaşmak mümkün değil.

Uyku eğitiminin zararlı olduğuna kendileri baştan karar verip bu kişisel düşüncelerini desteklemek adına yapılan yanlı manipülatif bir çalışma olduğu konusunda bu uzmanlar hemfikirler.

Neden geçerli kabul edilmiyor?

1. Her şeyden önce bizim yaptığımız tarzdaki uyku eğitimi çalışmalarıyla bu araştırmanın tasarımı mukayese kabul etmez çünkü biz bebeklere alışık oldukları, kendilerini güvende hissettikleri ev ortamında ve tanıdıkları güvendikleri kişilerle bu eğitimi veriyoruz, yabancısı oldukları laboratuvar ortamında ve hayatlarında ilk defa gördükleri yabancılarla değil, bu durumda elbette stres seviyeleri yüksek olabilir bu çok doğal..zaten daha bu noktada çalışmanın geçerliliği sorgulanmaya başlıyor.
2. Bir kontrol grubu yok, yani ev ortamında bebeğin tanıdığı insanlarla neden bu çalışma yapılıp mukayese edilmemiş veya zaten neden baştan böyle tasarlanmamış..neden laboratuvar ve hemşireler seçilmiş…çalışma sanki baştan kortizolün yüksek çıkması üzerine tasarlanmış.
3. Bebeğin yatağa konulmadan önceki ölçümüyle uyuduktan sonraki ölçümü aynı, yani bahsettiğimiz nedenler dolayı bebek zaten stresli yatıyor, uyuduktan sonraki ölçümde de aynı seviye bulunuyor artış yok…yani uyku eğitimi kortizol seviyesini yükseltmemiş, zaten öncesinde de seviye bu.
4. Normalde 5 günlük bir çalışma olarak planlanmasına rağmen 3. geceden sonra ölçümler bırakılıyor…yani ölçümlere devam edilse belki ortama, insanlara ve sürece alışacağı için bebeğin de kortizol seviyesi düşecekti…keza Bilim Yazarı Melinda Wenner Moyer, Middlemiss’le yaptığı bir görüşmede Middlemiss’in kendisine daha sonra bebeklere evde de ölçüm yapıldığını ve kortizol seviyesinin daha düşük çıktığını ama bunu araştırma raporuna eklemediğini söylüyor.
5. Ve çok önemli atlanan bir nokta…kortizol sadece çok yüksek seviyelerde uzun süreler ve düzenli olarak varolduğunda zararlı ki bunun olması için de ciddi ihmal, taciz, şiddet gibi durumlar olması gerekiyor yani Harvard Üniversitesinin toksik stres dediği durum…onun dışında zaten herkesin vücudunda bulunan gün içinde farklı zamanlarda iniş çıkış gösteren normal hatta yararlı bir hormon kortizol, gelişim için önemli olan pozitif stres denen gruba giriyor.
6. Son olarak da güvenli bağlanma baştan yanlı bir tasarımla, sonuçları da 2-3 günde bu kadar basit ölçümlerle tespit edilebilecek bir konu değil…”yabancı durum testi” vb. daha somut testler var…bunların hiçbiri uygulanmamış bu çalışmada.

Özetle bu araştırmada ne güvenli bağlanmanın ne de bebeğin beyninin zarar gördüğünü gösteren hiç bir somut bulgu yok, sadece kişisel yanlı yorumlar var.

Ve de sadece 3 gece içinde çok daha iyi uyumaya başlayan bebekler ve anneler var.

Bundan sonra bir yerde araştırmalar gösteriyor ki “uyku eğitimi, kortizol, stres, bağlanma, zarar vb” şeyler duyarsanız bilinki bu araştırmadan bahsediliyordur.

Bahsettiğim gibi uluslararası Pediatrik Uyku camiası uzmanları bu çalışmayı dikkate almıyor, lütfen siz de dikkate almayın.

Pediatrik Uyku Danışman ekibinin (Doktorlar, Psikologlar ve Psikiyatrlardan oluşan bir ekip), Pediatric Sleep Council diye geçiyor, websitesindeki bazı kaynakları aşağıdaki bağlantıda bulabilirsiniz (İngilizce), davranışsal uyku eğitiminin ve ağlamanın hiç bir zararı olmadığını teyit ediyorlar, hangi araştırmalara dayanarak teyit ettiklerini buradan okuyabilirsiniz.

Middlemiss kortizol çalışması dışında da direkt uyku eğitimiyle ilişkili başka zarar iddia eden araştırma zaten yok.

Yine manipülatif şekilde kullanılmaya çalışılan ama uyku eğitimiyle ilgisi olmayan çalışmalar hep öne sürülür…farelerle yapılan bir çalışmadan bahsedilir, Amerika'da çocuk koruma kurulun bir çalışmasından bahsedilir, İngiltere'de ve Amerika'da aileleri uyuşturucu kullanan, çocuklarının temel bakımını ihmal eden ciddi sağlıksız aile yapılarını baz alan bir çalışmadan bahsedilir, bir de Romanya yetimhanelerindeki çocuklarla ilgili çalışmalardan bahsedilir.

Ve normal, fonksiyonel, sevgi dolu, ilgili ailelerde yapılan bilinçli uyku eğitimi çalışmalarıyla uzaktan yakından ilgisi olmayan ama sanki kanıtmış gibi yazıların altına referans olarak eklenen bu tarz kaynaklar vardır.

Dolayısıyla lütfen bundan sonra bu konuda gözünüz açık olsun ve uyku eğitimi uygulamalarıyla ilgili zarar iddia edenlerden direkt bunun kanıtı olan bilimsel araştırmayı isteyin.

Ya size cevap yazmayacaklardır ya normal bir uyku eğitimi süreciyle uzaktan yakından ilgisi olmayan referanslar vereceklerdir veya farketmeden kendi iddialarının aksini gösteren araştırmaları paylaşacaklardır.

Bu bizim ekip olarak başımıza geldi. Youtube’da bebeğin odada yalnız olduğu eğitimlerin güvenli bağlanmaya zarar verdiğini gösteren bir araştırma olduğunu söyleyen bir Psikoloğa yazıp hangi araştırmadan bahsettiğini sorduk, bizimle paylaştığı araştırma çok ilginç bir şekilde kendisinin söylediğinin tam tersini gösteren bir araştırmaydı, oldukça şaşırdık, durumdan bahsedip bu yanlış bilgilendirme için bir açıklama rica ettik ancak kendisinden dönüş alamadık.

Size de önerimiz, bu tip iddiaları sorgulamanız ve kanıt olarak bahsedilen araştırmaların orijinal kaynağını talep etmeniz olur.

"O zararlı bu zararlı" iddialarının ülkemizde bu kadar rahat ve gelişigüzel ortaya atılmasının artık bir son bulması gerekiyor.

Ve bunda siz ebeveynlerin de rolü çok önemli.

Size bahsedilen araştırmalarla ilgili de aklınıza takılan konular olursa lütfen bize yazın paylaşın, yine beraber değerlendirelim.

Özetle uyku eğitimi uygulamaları konusunda herkes kişisel görüşlerini paylaşmakta serbest ama kimse “bilimsel çalışmalar zararlı olduğunu gösteriyor” diyemez.

Özellikle de bunun tam tersini yani değil zararlı olmak, pek çok faydası olduğunu gösteren araştırmalar varken.

Uyku Eğitiminin Güvenli ve Etkili Olduğunu Gösteren 6 Bilimsel Araştırma yazımdan bu çalışmaların sonuçlarına ulaşabilirsiniz.

Sevgilerimle

Ahu Tükel | Pediatrik Uyku ve Ebeveyn Koçu

Çiçek Ailem Kurucusu