Uyku Eğitimi Neden Öğrenilmiş Çaresizlik Değil?

Pek çok uykusuz aile, uyku eğitimi uygulamalarının bebeğe kendini terkedilmiş hissettireceğini, öğrenilmiş çaresizliğe sebep olacağını ve bunun bilimsel araştırmalarla kanıtlandığını okuyor.

Haklı olarak korku ile paralize oluyor ve uykusuz geceler aylar boyu gereksiz yere devam ediyor.

Neden gereksiz olduğunu açıklayalım;

1. Bilim uyku eğitimi tarafında

Her şeyden önce bunlar sadece kişisel yorumlar ve iddialar, herhangi bir bilimsel bazları yok, kanıt da yok.

Tam tersi uyku eğitiminin güvenli olduğunu gösteren pek çok çalışma var.

Aşağıdaki iki yazımda uyku eğitimiyle ilgili bilim ne diyor, detaylıca okuyabilirsiniz.

Uyku Eğitimi Zararlı İddiaları Doğru mu? 

Uyku Eğitiminin Güvenli ve Etkili Olduğunu Gösteren 6 Bilimsel Araştırma

2. Uyku eğitimi alan bebeklerle yetimhanedeki çocuklar mukayese edilemez

1980’lerde Romanya'daki yetimhanelerdeki çocukların ağladıklarında yataklarından alınmadıkları için artık ağlamayı bıraktıklarından bahsedilir…ki bu doğrudur. Bu çocuklar günlerce, haftalarca bir insan ilgisi, sevgisi, iletişimi olmadan yataklarında yaşıyorlardı ve fiziksel ve duygusal tacizlere maruz kalan çocuklardı.

Halbuki uyku eğitiminde uyku saati bittikten sonra çocuğunuzun yanına gidiyorsunuz, yataktan alıyorsunuz, seviyorsunuz, gülüyorsunuz, konuşuyorsunuz, oyun oynuyorsunuz, bağ kuruyorsunuz.

Bu yetimhane ortamını ve çocukları, normal sevgi ve ilgi dolu ailelerde yapılan uyku eğitimi çalışmasıyla mukayese etmenin mantığını ve yorumunu size bırakıyorum.

3.  Uyku eğitimi alan bebeklerle, elektrik şoku alan köpekler mukayese edilemez

Öğrenilmiş çaresizlik kavramını1967’de geliştiren uzmanlar kaçmaya çalışan köpeklere her teşebbüslerinden sonra elektrik şoku vere vere onların artık arada bir bariyer olmasa bile kaçmaya çalışmadıklarını gözlemleyip buna öğrenilmiş çaresizlik demişler.

Sizler bütün gün sevip oynayıp uyku saatinde güzel güzel uyku öncesi rutininizi yapıp tüm ihtiyaçları karşılanmış şekilde yatağa koyduğunuz ve uyku saatinden sonra yine tüm ilginizi, sevginizi vermeye devam edeceğiniz bebeğinizle uyku eğitimi sürecini köpeklere verilen elektrik şoku deneyiyle bir tutmayı mantıklı buluyorsanız, bunun da takdirini yine size bırakıyorum.

Yatağında bebeğinizin öğrendiği şey çaresizlik değil tam tersi kendi potansiyeli ve becerilerini kullanmak ve sağlıklı sınırlar. Bu bugün uyku, yarın kendi kendine yemek yemek ve başka yeni beceriler. 

Bebeğinize çaresizliği öğreten bir şey varsa o da destekli uyku çünkü kendisi aslında çok rahatlıkla yapabileceği birşeyi yapamayacağına inanıyor ve uykuya dalmak için çaresizce sürekli sizin desteğinize muhtaç oluyor, tıpkı aslında çok rahatlıkta yemeğini kendisi yiyebilecek bir çocuğa bizim yedirmeye devam etmemiz gibi.

Normalde çok rahat yapabilecekleri şeyler onlar için yapmaya biz devam ederek farketmeden kendilerinin bunları beceremeyeceğine inandırıyoruz dolayısıyla neyin çaresizliği öğrettiği konusuna biraz daha akılcı yaklaşmakta fayda var.

Çiçek Ailem Akademisi Uzmanlarından Psikiyatri Uzmanı ve Pediatrik Uyku Koçu Dr. Nihan Coşkun'un Uyku Eğitimi Öğrenilmiş Çaresizlik Değil Habitüasyondur yazısını da okumanızı tavsiye ederim.

4. Uyku eğitiminden sonra da bebekler gerektiğinde ihtiyaç ve isteklerini ifade etmeye devam ederler

Uyku eğitiminde bebekler çaresizlikten ağlamayı sonsuza kadar bırakmıyorlar.

Bebek hasta oluyor, dişi çıkıyor, atak dönemi yaşıyor, farklı sebeplerden yine gerçekten ihtiyacı olursa ağlayıp sizi çağırıyor.

Ve elbette yanına gidiyoruz, ilgileniyoruz.

Pek çok farklı sebepten uykularda geçici bozulmalar olabiliyor, bunu da yine ağlayarak belli ediyor.

Sırf bu yüzden Mışıl Mışıl Uyku 4-18 Ay Programımızın 5. Adımı Düzeni Koruma.

Bir daha ağlamıyor olsalardı böyle bir bölüme ihtiyaç da olmazdı, ama ihtiyaç var çünkü bahsettiğim gibi uyku eğitimiyle beraber sağlıklı uyku alışkanlıkları kazanan bebeklerin de farklı sebeplerden tekrar ara ara uyku düzenleri bozulabiliyor, bunu da yine gerektiğinde ağlayarak ifade ediyorlar, kimse çaresiz vs değil.

5. Uyku eğitimi terketme veya ihmal değil

Asılsız öğrenilmiş çaresizlik iddiaları gibi, uyku eğitimi ile ilgili bir de terkedilmiş hissetme ve ihmal gibi cümleler kullanır bazı kaynaklar.

Terkedilmiş hissetme cümlesi de uyku eğitimiyle ilgili en anlamsız cümledir çünkü terketmek gidip bir daha geri dönmemek demektir.

Biz tüm uyku süreçlerinde bebek uyandığında yanına gidiyoruz ve varlığımızı gösteriyoruz, ardından bir süre odasında yalnız kalsa dahi uyku saati bittiğinde de odasına gidip tekrar beraber oluyoruz, yanİ, kimsenin kimseyi terkettiği yok.

Dr. Weissbluth’ın kitabında da bahsettiği gibi bebeğiniz sizinle oyun oynamaya devam etmek isterken aslında uykuya ihtiyacı olduğu için onu yatağına koymanız ve onun bunu protesto etmesiyle, bebeğinizi terk etmek, varoluşunu yok saymak, ihmal etmek aynı şey değildir.

Uyku eğitimine ihmal demek için de, çocuk psikolojisinde gerçek ihmalin ne demek olduğunu bilmiyor olmak gerekir.

Bunlar bebeklerine sevgiyle, ilgiyle bakım veren ebeveynlere karşı müthiş haksız suçlamalardır.

Uyku eğitimiyle ilgisi olmayan yoktan dramatik kavramlar yaratıp uykusuzluktan bitik ebeveynlere gereksiz korkular salmanın kimseye faydası yok.

Uyku eğitimini herkes tercih etmek veya uygulamak zorunda değil, bunda sorun yok ancak bilim bunun tersini gösterirken kimse uyku eğitimi zararlı, öğrenilmiş çaresizlik, terketme, ihmal, bağın kopması gibi yorumları "bilimsel çalışmalar gösteriyor ki..." diyerek öne süremez...kişisel fikrim diyebilir ama bilim diyemez.

Lütfen tüm bu bilgileri düşünün, tartın, değerlendirin ve gereksiz kaygılardan elinizden geldiğince uzak durun, kulak tıkayın çünkü ebeveynliğin doğasında yeterince kaygı var...üzerine bir de bazı olmayan yersiz kaygılar eklemeye gerek yok.

Sevgilerimle

Ahu Tükel | Pediatrik Uyku ve Ebeveyn Koçu

Çiçek Ailem Kurucusu