Evet Derken Hayır Demek

Çocuklarımıza sürekli “hayır” demekten hem biz yorgunuz, sürekli “hayır” duymaktan da onlar.

Hoşumuza gittiği için mi “hayır” diyoruz? Çocuklarımızı üzmek için mi?

Hayır. Onların iyiliğini ve sağlığını düşündüğümüz için.

Ama tabii bunu yaparken farkında olmadan onlarla olan iletişimimizin çok büyük bir bölümünün “hayır, olmaz, yapma”lardan itibaren hale geldiğini ve bu negatif iletişim şeklinin de ilişkimizi ne kadar yıprattığını ve çocuğu daha isyankar hale getirdiğini göremiyoruz.

Zaten sürekli hayır kelimesini duyan çocuklarda bu kelime tüm anlamını yitirmiş ve etkisiz hale gelmiş oluyor, bir süre sonra kulağa müzik gibi geliyor.

Çözüm?

Şaşırtıcı derecede basit ama son derece etkili. Aranızdaki çatışmaların büyük bir bölümünü azaltacağına inanıyorum.

“Evet” derken “Hayır” demek.

Yani çocuğunuz sizden “hayır” demek durumunda olduğunuz, kabul edemeyeceğiniz birşey istediğinde, ona “hayır” kelimesini kullanmadan o istediği şeyi başka bir zaman veya başka bir şekilde nasıl elde edebileceğini anlatmak. Yani o anda sahip olamayacağı şeye odaklanmak yerine, sahip olabileceği başka şeylere odaklanmasını sağlamak. Tünelin sonunda bir ışık olduğunu hissettirmek.

Örneğin;

Yemekten önce şeker mi yemek istiyor?

“Hayır yemekten önce şeker yenmez” yerine “Evet yemekten sonra yiyebilirsin”

Kahvaltıda süt yerine kutu meyve suyu mu içmek istiyor?

“Hayır sütünü içmen lazım” yerine “Evet ara öğününde içebilirsin”

Ödevini yapmadan televizyon mu izlemek istiyor?

“Hayır izleyemezsin” yerine “Tabii ödevden sonra izleyebilirsin”

Dışarı çıkıp oyun oynamak istiyor ama yemek saati gelmiş.

“Hayır çıkamazsın” yerine “Tabii yemekten sonra çıkabilirsin”

Arkadaşını bu öğleden sonra eve çağırmak istiyor ama işiniz var.

“Hayır bugün gelemez” yerine “Bugün önceden verilmiş sözüm var ama gel annesini arayalım ve soralım başka ne zaman müsaitler” (ve ardından arayıp organize etmek)

Daha yeni bir oyuncak aldınız ve şimdi bir tane daha istiyor.

“Hayır alamayız daha yeni aldık” yerine “Şu an uygun değil ama yılbaşı veya doğumgünü hediyesi olarak alabiliriz, hangisinde tercih edersin?”

Halının üzerine oturup boyama yapmak istiyor ama endişelisiniz.

“Hayır halıda boya yapamazsın” yerine “Boyama mı yapmak istiyorsun, ne eğlenceli, mutfak masasında mı yapmak istersin, salon masasında mı, gel boyama örtünü serelim”

Bugün lunaparka gitmek istiyor.

“Hayır bugün işim var” yerine “Bugün müsait değiliz ama yarın öğleden sonra veya Salı akşamı gidebiliriz, hangisi tercih edersin?”

Hemen gidip süpermarketten özel çikolatasını almak istiyor ama evde misafirleriniz var.

“Hayır şimdi olmaz” yerine “Şimdi misafirler var evden çıkamam ama alışveriş listemize yazarsan Pazartesi diğer ihtiyaçlarla beraber alırım”

Yemek yapıyorsunuz, sizinle oynamak istiyor.

“Hayır şimdi oynayamam” yerine “Şu an yemek yapıyorum, istersen bana yardım edebilirsin, istersen de işimi bitirince oynayabiliriz, ne oynamak istersin?”

Örnekler çoğaltılabilir, prensip değişmiyor. Tünelin sonunda ışık prensibi…

Evet çocukların kesinlikle sınırlara ihtiyacı var ama bunu illa sürekli “hayır” kelimesini kullanarak yapmak zorunda değiliz.

Çok fazla hayır duyan çocuk kendi hayatı üzerinde hiç kontrolü olmadığını hissediyor, o nedenle de başka konularda sürekli ebeveyniyle inatlaşma haline giriyor, hayatının kontrolünü bir nebze de olsa kendinde hissedebilmek için. Kendilerini güçlü, bağımsız hissetmek ve kontrol duygusu en temel ihtiyaçlarından biri.

“Evet” derken “Hayır” demek stratejisi bize ihtiyaçları olan sınırları çizerken, bir yandan da yine ihtiyaçları olan kontrolü hissetmelerine yardımcı oluyor. Böylece çoğu zaman daha uyumlu oluyorlar.

Siz bu cümleyi kullandıktan sonra hala ısrar ediyorlarsa, sakince cümlenizi tekrar edebilirsiniz. Tabii ki kararlı olup ısrar ediyor diye pes edip çizdiğiniz sınırı mümkün olduğunca kaldırmamak lazım. Tutarlı olmak lazım.

Bu demek değil ki, çocuğumuza hiç “hayır” demeyeceğiz.

Çocukların arada sırada “hayır” kelimesini duymaları da çok önemli çünkü yeri geldiğinde biz de onların başkalarına “hayır” diyebilmek konusunda rahat olmalarını isteriz.

Bu durumda da yine aynı strateji kullanılabilir.

“Hayır şimdi gidemeyiz ama Pazartesi veya Salı gidebiliriz, hangisini istersin?” gibi.

Bu işin bilimsel bir rakamı var mı bilmiyorum ama bana göre “hayır” kelimesini günde 1-2 kereden fazla kullanmadan “evet derken hayır demek” stratejisini kullanarak sınırlar çizmek çocuklarımızla aramızda oluşan gerginlikleri oldukça azaltıyor.

Keza bu yöntemi eşinizle ve diğer yetişkinlerle de kullanabilirsiniz, umarım size de faydası olur.  

Sevgilerimle

Ahu