Azı Karar Çoğu Zarar

Bana en sık sorulan sorulardan biri, çocukları teknoloji bağımlılığından ve medyanın zararlı etkilerinden nasıl koruyabileceğimizle ilgili ipuçları.

Malum çok detaylı bir konu ama aşağıda sizin için pratik olarak özetlemeye çalıştım.

Ana fikir şu:

Teknoloji düşmanımız değil, doğru şekilde ve dozda kullanıldığı takdirde son derece faydalı olabilir. Burada dengeyi sağlamak çok önemli.

Peki dengeyi nasıl sağlayabiliriz?

1. Şiddet içerikli ve yaşlarına uygun olmayan (örneğin diziler) tv programları ve dvd’ler yerine, yine eğlenceli ama daha eğitici, yaşlarına uygun programları ve filmler seçmek.
2. Şiddet içerikli bilgisayar ve video programlarının çocuklara alınmaması. Onlar yerine çok daha eğitici ve eğlenceli o kadar güzel oyunlar var ki.
3. Reklamların amacı konusunda çocukları eğitmek. Reklam çıktığında onu kapatmak veya kanal değiştirmek çözüm değil. Reklamların amacının bize para harcatmak olduğunu, eğer her reklamı dinleyip tüm paramızı reklamda gösterilen ürünü almaya harcarsak başımızı sokacak bir evimiz, karnımızı doyuracak yemeğimiz, okula gidecek paramız olmayacağını anlatmak.
4. Reklamların doğruluğunu sorgulamayı öğretmek. Örneğin bir şeker reklamında “gerçek meyve sulu” deniliyorsa, o ürünün gerçek meyvenin yerine geçmeyeceğini anlaması önemli.
5. Karakter bağımlılığından mümkün olduğunca korumak. Dönem dönem bazı karakterler popüler oluyor ve ona ilişkin piyasada bir çok film, reklam ve ürün görüyoruz. Çocuğu bunlardan tamamiyle mahrum etmek değil ama bu karakterle ilgili her istediğini almayarak dozu korumak gerekiyor. Yani Monster High bebekleri varsa, illa da bu karakterin çantası, tshirtü, bardağı, pijaması, tokası, çorabı olması gerekmiyor, bir yerde dur demek lazım ki kendini karakterle aşırı ilişkilendirmesin.
6. Televizyon, bilgisayar, ipad vs gibi teknoloji kullanımında çocuğun yaşına uygun şekilde mutlaka günlük süre limitinin olması.
7. Evde kullanılmadığı zaman televizyonun kapalı tutulması.
8. Çocuğa aynı anda hem oyun hem TV önermemek. Yani TV izleyecekse onu izleyip bitirmeli, TV kapanmalı, sonra oyununu oynamalı ki o an önünde ne varsa yaptığı işe odaklanmayı öğrensin, yaptığından tatmin olsun.
9. İnternetin ebeveynler gözetiminde veya kontrolünde kullanılması.
10. Çocuğa sevmediği yemekleri yedirebilmek veya masada oturmasını sağlamak adına teknolojinin kullanılmaması.
11. Teknolojinin çocuklar üzerindeki en büyük dezavantajı çok kıymetli uykularından çalması. Her ebeveyn çocuğunun yaşına göre günlük uyku ihtiyacını bilip ona uygun şekilde bir uyku düzeni kurması lazım ve çocuğun kıymetli uyku saatleri, özellikle geceleri televizyonun ve bilgisayarında önünde harcanmamalı. Ayrıca uyku saatinden önce gerek televizyon, gerekse bilgisayar karşısında olan çocuğun uykuya dalması daha zor oluyorve ebeveynler çocuklarını uykuya yatırmada büyük sıkıntı çekiyorlar. Uyku saatinden en az 1 saat önce teknolojiyle olan ilişki kesilmeli.
12. Hepimizin ama özellikle çocukların sağlıklı fiziksel ve beyin gelişimleri için bol bol hareket etmeye ihtiyaçları var. Ailelerin bilgisayar, ipad ve TV karşısında geçirilen zamanı kısıtlayıp çocuğu bol bol, koşmaya, oynamaya ve temiz hava almaya yönlendirmesi çok önemli. Bu hem obezitenin engellenmesinde hem de çocuğun beyin gelişiminin desteklenmesinde çok önemli.
13. Çocukların duygusal ve sosyal zekaları büyürken çevreleriyle kurdukları iletişimle gelişiyor. Çocukların bol bol diğer yetişkinler ve çocuklarla ilişki ve iletişim halinde olması lazım. Bu yüzden eve arkadaşları geldiğinde veya sokağa gezmeye gidildiğinde hemen TV açmak veya ellerine telefon veya ipad vermek yerine onların diğer çocuklarla oyun oynamasını teşvik etmek gerek. Ekran önünde bir ilişki ve iletişim kurmak mümkün değil.
14. Teknolojinin aile ile geçirilen zamanı ve sohbetleri kısıtlamamasına dikkat etmek çok önemli. Çocuk ailesi yerine teknolojiyle daha fazla zaman geçirmeye başladığı noktada, bu diğer problemleri de tetikleyecektir.
15. Kitap sevgisini teknoloji sevgisinin önünde tutmak. Uykudan önce televizyon izlemek veya bilgisayar oynamak yerine çocuğun kitap okuması veya beraber kitap okumak çok daha faydalı. Veya sokağa çıkıldığında ve çocuk sıkıldığında hemen teknoloji isteğine evet demek yerine, onu kitap okumaya yönlendirmek daha faydalı.
16. Ama herşeyden önemlisi ailenin bu konuda model olması. Eğer aile sürekli TV ve bilgisayar karşısındaysa, ellerini cep telefonlarından alamıyorlarsa, reklamlardan aşırı etkileniyorlarsa, kitaplarla haşır neşir olduklarından çok medya ve teknolojiyle zaman geçiriyorlarsa veya çocuklarına uyku öncesi kitap okumak yerine, onlarla oturup yetişkin dizileri izliyorlarsa çocuğa farklı alışkanlıklar kazandırmak zor olacaktır.

Sonuçta medya ve teknoloji düşmanımız değil, doğru ve dozunda kullanıldığı takdirde son derece faydalı olabilir. Bu da bizlerin bu konuda bilinçlenmesi ile mümkün.

Önemli Not

Lütfen bu prensipleri katı kurallar gibi düşünmeyin.

Bu yazının amacı sizi boğmak, sıkmak, korkutmak değil sadece bu konudaki farkındalığınızı arttırmak.

Yeri geliyor biz de bazen televiyon önünde ailece pizza gecesi yapıyoruz. Veya ayda bir iki kere uyumadan önce yatakta 20 dakika bilgisayarda Cosby Show keyfi yapıyoruz. Ama bunlar hergün yaptığımız şeyler olmadığı için hayatlarını negatif yönde etkilemiyor.

Burada önemli olan gözlemci olmak, sağduyu ve mantığımızı kullanmak, bu konuda kontrolü çocuğa bırakmamak, çünkü çocuğa bırakırsak teknoloji ve medya onu kontrol etmeye başlıyor.

Çocuğumuzun üzerinde bizden daha fazla güçleri ve etkileri olmaya başlıyor, bu da çocuğumuzla olan bağımızı ve ilişkimizi zayıflatıyor.

O yüzden lütfen “azı karar, çoğu zarar” prensibinden şaşmayalım.

Diğer taraftan biliyorum ki çocuğunuz elinde teknoloji olmadığında çoğu zaman "sıkıldım" diye başınızın etini yiyor olabilir.

Anne Sıkıldım!!! Cümlesiyle Başa Çıkmanın 6 Yolu yazım size bu konuda yardımcı olabilir.

Sevgilerimle

Ahu