4 – 6 Ay Arası Bebeğiniz ve Uyku Düzeni

Bu dönem özellikle ilginç bir dönem çünkü 4-4,5 aylıktan itibaren artık bebeğinizin günlük düzeni ve uykularıyla ilgili pek çok şey iyice oturmaya başlayacak.

Hele ki 0 – 4 ay arası dönem için diğer yazılarımda bahsettiğim bazı altyapılar mevcut oturmuşsa işte şu an onların iyice meyvelerini toplamaya başlama zamanı. Bu altyapılar oturmadıysa ve sıkıntılarınız var ise üzülmeyin, geç kalmadınız her zaman yeni atılabilecek adımlar var.

Not: Eğer bebeğiniz daha erken doğduysa, yazıda bahsi geçen zamanlamaları bebeğinizin beklenen tahmini doğum tarihine göre düşünmeniz gerekecek. Örneğin, bebeğiniz şu an 16 haftalıksa ama 2 hafta erken doğduysa, bu yazıyı okurken bebeğinizi 14 haftalık yani ortalama 3,5 aylık gibi kabul edebilirsiniz. Bu durumda Çocuk Uyku bölümünde bebeğinizin beklenen doğum tarihine uygun yaşla ilgili yazıyı bulmanızı öneririm.

4-6 ay dönemi uyku yazıma başlamadan önce, sizin için hazırladığım ve önünüzü daha rahat görmenize yardım edecek 4-18 Ay Bebeklerin En Zorlu 3 Uyku Sorununa Çözüm İpuçları e-posta serimize kaydolmanızı öneririm.

Bir hafta boyunca, her gün benden bebeğinizle yaşadığınız veya yaşayacağınız uyku sorunları için bir ipucu alacaksınız. Hemen buradan ÜCRETSİZ kaydolabilirsiniz. 

4-6 ay dönemindeki bebeğinizin uyku ihtiyaçlarına dönersek, aşağıda detaylı şekilde üzerinden geçelim.

Uyku Miktarı

4-6 ay arası bebeklerin, gece ortalama 11-12 saat ve gündüz 3,5-4 saat civarı (genelde 3 uyku şeklinde) uykuya ihtiyacı olur.

Gece Uykusu

Akşam ortalama saat 19.00 civarı (gündüz uyku durumuna göre biraz daha erken veya geç olabilir) gece uykusu başlangıcı olarak düşünülebilir ve sabah 6.00-7.00 aralığına kadar çoğunlukla tek beslenme ile uykuları bölünmeden uyumaları mümkün bebeklerin.

Şu an bu 11-12 saatlik gece uykusu içinde 2 besleme veya fazlasını yapıyorsanız bile doktorunuzun onayı ile bunu özellikle artık 5-6 ay arası tek beslemeye indirmenizi öneririm.

Bu tek beslemeyi de ister gece 22.30-23.00 civarı bebeğinizi siz hafif uyandırarak yine karanlıkta besleyerek rüya beslemesi şeklinde yapabilirsiniz veya bebeğinizin kendiliğinden uyanmasını bekleyip acıkmış olabileceği makul bir saatte de yapabilirsiniz. Hangisi size ve bebeğinize daha uygunsa o yolu takip etmenizi öneririm.

7 FAYDALI İPUCU

Bu dönem için duyacağınız en yaygın bahsedilen durum “bebeğim 4. ay büyüme atağında o yüzden uykuları bozuk, gece çok sık uyanıyor, gündüz çok zor uyuyor” şeklinde söylemler.

Halbuki burada çoğu zaman bebeğin yaşadığı aslında ters bir durum yok, sadece bu döneme özel uyku ihtiyaçlarını iyi bilip ona göre bir düzen kurmak gerekiyor, bu olduğu zaman da ufak tefek durumlar dışında çok fazla bir sıkıntı yaşanmıyor.

Aşağıdaki ipuçlarının da yine bu konuda size destek olacağını umuyorum.

1. Beslenme saatlerinin mümkün olduğunca verimli olmasına gayret etmek

Yine bıkmadan yazmaya devam edeceğim bir konu, bebeğin beslenme düzeni ve uyku düzeni birbiriyle bağlantılı. Bir besleme saatinde bebeğin karnının mümkün olduğunca tam doyması sonrasında daha uzun ve kaliteli uyuyabilmesini destekler ki kaliteli uyku da bebeğinizin gelişimi için en az beslenme kadar önemli, dolayısıyla beslenme ve uykuyu ayrı ayrı düşünmek mümkün değil. Beslenme ve uykuyu birbirini destekler şekilde hareket etmek bana göre bebeğinizin hem beslenme hem de uyku düzeninde ideal sonucu verecektir.

Her ağladığında, huysuzlandığında aç veya tok olduğu gözetilmeden direkt emzirilen ve bu şekilde karnı genelde çok sık ve azar azar doyurulan bebek, karnı çabuk acıkarak sık sık uyanabilir.

Bu şekilde çok sık uyanması uykusundan verim alamayıp yorulmasına, yorulması da yine beslenme saatlerindeki beslenme veriminin düşmesine sebep olarak bir kısır döngü oluşabilir (çok kısa emip karnı doymadan uyuyakalabilir veya yorgunluktan ağlayarak emmeyi reddedebilir).

Tam tersi uzun ve kaliteli uykular, uyanık olduğu saatlerde bebeğin hem daha aç hem de daha enerjik olmasına destek olacağı için, beslenme verimi de buna bağlı olarak artar, yaşa bağlı olarak beslenme sıklığı zaman içinde azalır, aralıklar uzar.

Bir diğer bana göre önemli bilgi de şu; bebekler sadece karınları aç olduğu için ağlamazlar, başka ihtiyaçları da var. Bizim her ağladığında aç diye düşünüp besleme yaptığımız zamanların birçoğunda bebek aslında uykusu geldiği için yorgunluktan ağlıyor oluyor ama biz bunu kaçırıyoruz. Veya bazen kucaktan kucağa çok fazla gezdiği aşırı stimüle olduğu için de ağlayabilir.

Bu gibi durumları gözardı edip sürekli her ağladığında onu besleyerek sakinleştirmeye çalışmak aslında onun gerçek ihtiyacını karşılamak olmuyor. Önerim bebeğinizi, ağlamasını susturmak için değil gerçekten ihtiyacı olduğunda “besleme amaçlı” beslemeyi alışkanlık haline getirmeye çalışın.

Elbette istisna durumlar olabilir sonuçta küçük bir bebek var elinizde, özel ve gerekli olduğuna inandığınız durumlarda sakinleştirmek için de beslemek mümkün sadece altını çizmek istediğim şey şu; gerçekten aç olmadığı halde her ağlamaya ve her huysuzlanmaya besleme ile cevap vermek hem bebeğinizin o anki gerçek ihtiyacını kaçırmanıza (ki bunların en yaygını yorgunluk) ve de farketmeden çok sık ve azar azar besleme kısır döngüsüne girmenize sebep olabilir.

Doktorunuzun yönlendirmeleri ve sizin gözlemleriniz doğrultusunda mümkün olduğunca bir beslenme zamanında elden gelen en verimli şekilde beslemek uykularına da olumlu şekilde yansıyacaktır.

Not: Besleme, özellikle emzirme sıklığı konusunda çok farklı ekoller ve görüşler mevcut. Bebeğiniz her ağladığında ve ne zaman isterse emzirin diyen ekol de var, belli saat aralıklarında gerçekten acıktığında emzirin diyen ekol de var. Burada sizin kişisel araştırmalarınız, gözlemleriniz, yaşadıklarınız ve ebeveyn olarak içgüdüleriniz devreye giriyor.

Belki öncelikle siz de bebeğiniz her ağladığında veya saat başı emzirerek bu yolculuğa başladınız ve mutlusunuz, bebeğiniz de mutlu, kaliteli uzun uykular da uyuyor, uyanık olduğu saatlerde de mutlu. O zaman herkesin keyfi iyiyse siz de bebeğiniz için bunun en doğru olduğuna inandıysanız ne güzel, aynen devam.

Ama bundan farklı bir durum yaşıyorsanız o zaman yukarıdaki ipuçlarını denemenizi öneririm. Çünkü uyku konusunda sıkıntı halinde olan ve bana danışan ailelerin hemen hemen tamamında tüm gün ve gece bebeğin saat başı sık sık ve azar azar beslenme durumu söz konusu oluyor. Ne zaman ki beslenme saatlerini verimli hale getirecek düzenlemeler yapıyoruz, bir besleme saatinde bebeğin karnı daha iyi doyduğu için uyku verimi de artmaya başlıyor.

Not: Elbette reflü veya başka fiziksel sıkıntılar söz konusu ise bebeğinizi daha sık ve azar azar beslemeniz gerekebilir. Mutlaka doktorunuzun önerdiği beslenme düzenini takip etmek gerekir.

Not: Beslenme öğünlerinden bir tanesini babanın biberonla yapması hem bebeğinizin biberona alışması, hem sizin biraz dinlenebilmeniz hem de babanın da bu özel keyfi bebeği ile yaşaması açısından güzel bir uygulama.

Not: 5-6 ay arası bazen en iyi uyuyan bebekler bile gece ekstradan uyanmaya başlayabiliyor, bu da bazen ek gıdaya geçiş ihtiyacının sinyalleri olabiliyor, böyle bir durumla karşılaşırsanız doktorunuza danışmanızı öneririm.

­

2. Bebeğinizin uyurken güvende olmasını sağlamak

• Mutlaka sırt üstü yatırmak (siz sırt üstü yatırdıktan sonra bebeğiniz kendisi yüzüstü dönüyorsa bunda güvenlik anlamında sorun yok, o şekilde uyuyabilir. Yeter ki siz kendiniz yüzüstü koymayın)
• Kendi bebek yatağında yatırmak (ilk 6 ay ebeveynin odası öneriliyor ancak 3. aydan itibaren doktorunuzun onayı ile kendi odasına almak mümkün, sonraki aylarda odaya geçiş gitgide zorlaşabiliyor)
• Şiltenin bebeğin içine gömülebileceği şekilde yumuşak olmaması, güvenli bir sertlikte olması
• Şilteyi kaplayacağınız çarşafın şilteyi tam saracağından ve çıkmayacağından emin olmak
• Yatağında örtü, yastık, battaniye, tülbent, uyku arkadaşı, yatak koruyucusu vb hiçbir şeyin bulunmaması, yatakta sadece bebek olmalı
• Oda çok sıcak olmamalı, bebeğiniz kesinlikle çok sıcak olmamalı ve terlememeli

3. Uyku saatlerinde uyku tulumu kullanmak

Daha önce de bahsettiğim gibi bebeğiniz dönme teşebbüslerine başladığı noktada artık kundak kullanmak güvenli değil, piyasada satılan altı elbise tarzı bol uyku tulumlarına geçme zamanı gelmiş demektir. Henüz bebeğiniz dönmüyorsa bile artık kundağı bırakıp altı bol uyku tulumlarına geçmenin tam zamanı.

Bu tarz uyku tulumlarının avantajı saymakla bitmez. Gece üşüdü derdiniz yok, güvenli, bebeğin uyku saatleri ile bağdaştırdığı ona güven veren ve her uyuduğu farklı ortamda kullanabileceğiniz tanıdık bir uyku objesi. Ve de bebeğiniz büyüdükçe yataktan dışarı atlama teşebbüslerini geciktirmenize yardımcı olacaktır.

­

4. Kaliteli uyku ortamı sağlamak

Kaliteli uyku ortamından kastettiğim bebeğin gündüz ve gece uyku saatinde kendi yatağında, sessiz ve karanlık bir ortamda uyuması. Hatta burada bahsettiğim karanlık, zifiri mağara karanlığı. Ne kadar karanlık o kadar iyi. Bu derece yoğun karanlık hem gündüz uykularını uzatmasına, hem sabah erken uyanmaları engellemeye, hem de yazın normal uyku saatinde havanın kararmadığı dönemde yine rahat uykuya geçmesini sağlamak adına inanılmaz faydalı.

Düzenli olarak belli bir süre denediğinizde aradaki farkı siz de göreceksiniz zaten. Karanlık gece veya gündüz farketmez, bebeğe uyku sinyali verir, hem de hafif uyku geçişlerinde etrafta göreceği birşey yüzünden uykusunun açılmasını engeller. Dolayısıyla özellikle gündüz uykusundan da maksimum verimi almak için yine karanlık ortam yaratmanın büyük avantajları var.

Ama uyanık olduğu saatlerde mutlaka günışığıyla iç içe olması önemli.

Bir de evet uyku ortamı sessiz sakin olsun diyorum ama siz evin içindeki diğer odalardaki normal ev hali seslerini engellemeyin, onlara da alışsın.

Burada elbette yine çok katı bir düzenden bahsetmiyorum, elbette dışarı çıktığınızda arabada da uyuyakalacak, bebek arabasında da uyuyacak. Sadece bilmek lazım ki bu uykuların kalitesi yatağında karanlık ve sessiz bir ortamdaki gibi olmayabiliyor.

Özellikle evde olduğunuz zamanlarda salonda, aydınlıkta, gürültüde uyutmak yerine uyku ihtiyacına özen gösterip daha kaliteli uyku ortamlarını kullanmak bana göre önemli ve faydalı. Çoğu zaman bu kaliteyi sağlayabilirseniz, bazı diğer zamanlar daha esnek olmak sorun olmayacaktır.

Bebeğim başka evlerde veya otellerde uyuyacağı zaman bu karanlığı nasıl sağlarım diye endişe etmeyin. Kalın siyah çöp torbalarını cama bantlarsanız yine bayağı bir karanlık olacaktır.

Not: Bazı uzmanlar gündüz aydınlıkta uyutmayı öneriyor, ben tam tersi zifiri karanlıkta uyutmayı öneriyorum başından itibaren.

Not: Biraz masraflı biliyorum ama görüntülü monitör bebeğiniz uyurken onu takip edebilmek için yapabileceğiniz en iyi yatırımlardan biri. Uzun aylar, yıllar kullanacaksınız büyük ihtimalle. Eğer hala almadıysanız mutlaka öneririm.

5. Bebeğinizin ayına uygun bir günlük beslenme ve uyku düzeni takip etmek

Önceki aylar için olan yazılarımı takip ettiyseniz hatırlayacaksınız ki şu ana kadar daha çok uyanık kalabilme saatlerine odaklanarak bir düzen götürdük. Bu noktadan itibaren artık genel olarak uyanık kalabilme süresine göre hareket etmek yerine daha çok saatlik bir düzene yavaş yavaş geçiyor olacağız.

Bu konuda da yine farklı yaklaşımlar var, yine uzun aylar boyu uyanık kalma saatine göre düzen öneren uzmanlar da var, ben 4. aydan itibaren daha saatlik bazda düzeni öneriyorum. Elbette bu da robotik bir düzen değil, hep artı eksi 15-30 dakikalık esnekliklerimiz var bebeğin yorgunluk durumuna göre ama yine de tutarlı bir genel düzen dahiline kalabiliyoruz.

Elbette halen bebeğinizin uyku sinyallerini takip etmek de çok önemli olmaya devam edecek, bu hiç değişmeyecek olan birşey, diğer taraftan bebeğiniz için gün içinde kaliteli uyku adına çok daha verimli olan uyku dalgaları var, amacımız bebeğinizin bunlardan maksimum şekilde faydalanmasını sağlamak.

Gündüz uykusunu toplam 3,5-4 saat civarı ve genelde 3 uyku şeklinde düşünebilirsiniz.

• Sabah yine bebeğinizi en geç saat 7.00’da uyandırıp güne başlamanızı öneririm.
• Sabah uykusu için en verimli uyku dalgası saat 9.00 civarı başlar (4. aya yakın olan bebeklerde biraz daha erken başlayabilir), bu saatler civarında başlayan sabah uykusu özellikle zihinsel gelişim açısından kıymetlidir (en fazla 1,5 saat, uyandırmaktan çekinmeyin).
• Öğlen uykusu için en verimli uyku dalgası saat 12.00 – 13.00 arası bir saatte başlar, bu saatler civarında başlayan öğlen uykusu özellikle fiziksel gelişim açısından kıymetlidir. En uzun uykunun hep bu uyku olmasını hedefleyin (ortalama 2 saat civarı) ve diğer sabah ve 3. uykuyu ona göre ayarlayın derim ben çünkü bu uyku kısa oldu mu ya öğleden sonra perişanlık oluyor ya da 3. uyku çok geç ve uzun olduğu için gece uykusu düzeni bozulabiliyor.
• 3. uyku sadece öğlen uykusu ve akşam uykusu arasında bebeğin çok yorulmadan dayanmasını sağlayacak kısa bir kestirme uykusudur. 17.00 civarı sonlanması iyi olur ki akşam uykusu olumsuz etkilenmesin.

Sonra yine akşam tüm uyku öncesi rutinler uygulanıp saat ortalama 19.00 civarı gece uykusu başlangıcı olarak düşünülebilir.

6. Uyku öncesi rutini uygulamak

Uyku öncesi rutini, bebeğinizi karanlık ve sakin uyku ortamına götürdüğünüz zaman 10-15 dk civarı altını değiştirmek, ninni söylemek, kitap okumak, kucağınızda sırtını sıvazlamak gibi mümkünse hep aynı sırada uygulayacağınız bir düzen. Herkes farklı bir düzen kurabilir, yeter ki sakin aktiviteler olsun ve her uyku saatinde aynı aktiviteler aynı sırada uygulansın.

Burada amaç bebeğinizi uyutmak değil, sadece sakinleşmesine, gevşemesine destek olmak ve de en önemlisi bebeğe uyku zamanı sinyalleri vermek. Yukarıda bahsettiğim saatlerden 10-15 dakika önce mutlaka odaya gelip rutin sürecini başlatmak iyi olur, böylece yorgun hale gelmeden ortalama bu süreler dahilinde tekrar uykuya dalmış olur.

Gece uykusu öncesi rutininize banyo da ekleyebilirsiniz. Elbette ki gece uykusu öncesi olan rutin banyo sonrası giyinme ve beslenme gibi aktiviteler de içerdiği için gündüzden daha uzun olması normaldir.

7. Yatağa uyanık koymak

Şu noktaya kadar rutinini uyguladıktan sonra uyanık halde yatağa koyup kendi kendine desteksiz (emmeden, sallanmadan vs) uyuyakaldığı bir düzen kurduysanız ne mutlu size, işiniz çok daha kolay.

Eğer bu henüz olmadıysa ve bebeğiniz halen destekli uykuya dalıyor ve sık sık uyanıp tekrar uykuya dalmak için aynı desteği arıyorsa çok gecikmeden ona kendi kendine uykuya dalabilme becerisini kazandırmanızı öneririm.

Yazının başında bahsettiğim ücretsiz uyku serimize kayıt olup bağımsız uyku konusunda e-posta üzerinden paylaştığımız daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Veya daha fazla zaman kaybetmeden hızlıca çözüme ulaşmak isterseniz 4-18 Ay Mışıl Mışıl Uyku Programımızla ilgili buradan daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Faydalı olması dileğiyle.

Sevgilerimle

Ahu Tükel

Pediatrik Uyku ve Ebeveyn koçu

Çiçek Ailem Kurucusu