1,5 – 2 Yaş Çocuklarda Uyku Düzeni

Bebeğiniz, artık bebeklikten çocukluğa geçiş dönemine girdi.

Yürümesi, koşması, minik minik konuşmaları, bitmek bilmeyen merakı ve keşfetme isteği çok heyecanlı bir süreç olduğu gibi bir o kadar da yorucu.

Dolayısıyla uyku düzeni ve uyku kalitesi yine bu dönemde de çok önemli.

Uyku konusuna geçmeden önce unutmadan hemen Mutlu Çocukların 10 Vazgeçilmez İhtiyacı ÜCRETSİZ EĞİTİM SERİSİNE aşağıdaki resme tıklayıp kayıt olmanızı çok isterim.

Ebeveynlik yolculuğu uzun bir yolculuk ve bu eğitim serisi size çocuğunuzun sağlıklı gelişimi ve daha keyifli ebeveynlik konusunda şimdiden çok yardımcı olmaya başlayacaktır.

1,5 - 2 yaş dönemindeki çocukların uyku düzeni konusuna geri dönersek, aşağıdaki ipuçlarını da faydalı bulacağınızı umuyorum.  

Uyku Miktarı

Bu dönemde çocukların, gece ortalama yine 11-11,5 saat ve genelde gündüz ortalama 1,5-2 saat uzunluğunda (tek uyku şeklinde) uykuya ihtiyacı oluyor.

1,5-2 yaş arası ortalama 1,5-2 saat öğlen uykusu olabilirken, yaş ilerledikçe bu süre azalabiliyor.

2-2,5 yaş arası 1,5 saat civari iken, artık 2,5-3 yaş civarı 1-1,5 saate kadar inebiliyor, hatta bazı çocuklar 3 yaşına geldiklerinde gündüz uykusunu tamamen bırakabiliyorlar.

Kimi çocuk da 4 yaş civarına kadar öğlen uykusu uyumaya devam edebiliyor.

Gece Uykusu

Akşam ortalama saat 19.00 civarı (yaşa ve gündüz uyku durumuna göre biraz daha erken veya geç olabilir) gece uykusu için yatakta olma saati olarak düşünülebilir ve sabah 6.00-7.00 aralığına kadar özel bir durum olmadığı sürece genelde hiç beslenme olmadan ve uykuları bölünmeden uyumaları mümkün çocukların.

Şu an bu 11-11,5 saatlik gece uykusu içinde 1 besleme veya fazlasını yapıyorsanız doktorunuzun onayı ile bunları kesip gece beslemesini bırakmanızı öneririm.

Zaten gündüz süt saatleri devam ediyor olacak, gece de çok kıymetli olan ortalama 11-11,5 saat kesintisiz uykusuna kavuşmuş olur böylece.

5 FAYDALI ÖNERİ

1. Beslenme düzeninin mümkün olduğunca verimli olmasına gayret etmek

Beslenme düzeni ve uyku düzeni her zaman birbirini tamamlar ve destekler. Hedef mümkün olduğunca sabah 7.00 ve akşam 19.00 arası çocuğunuzun günlük süt ve katı gıda ihtiyacını gün içine yayarak gelişimi için ihtiyacı olan kalorileri almasını desteklemek ki, gece onun için çok çok faydalı olan kesintisiz uzun uykuları uyuyabilsin.

2. Kaliteli uyku ortamı sağlamak

Kaliteli uyku ortamından kastettiğim, çocuğun gündüz ve gece uyku saatinde kendi odasında, kendi yatağında, sessiz ve karanlık bir ortamda uyuması. Hatta burada bahsettiğim karanlık, zifiri mağara karanlığı. Ne kadar karanlık o kadar iyi. Bu derece yoğun karanlık hem gündüz uykularını uzatmasına, hem sabah erken uyanmaları engellemeye, hem de yazın normal uyku saatinde havanın kararmadığı dönemde yine rahat uykuya geçmesini sağlamak adına inanılmaz faydalı.

Düzenli olarak belli bir süre denediğinizde aradaki farkı siz de göreceksiniz zaten. Karanlık gece veya gündüz farketmez, çocuğa uyku sinyali verir, hem de hafif uyku geçişlerinde etrafta göreceği birşey yüzünden uykusunun açılmasını engeller. Dolayısıyla özellikle gündüz uykusundan da maksimum verimi almak için yine karanlık ortam yaratmanın büyük avantajları var.

Ama uyanık olduğu saatlerde mutlaka günışığıyla iç içe olması önemli.

Bir de evet uyku ortamı sessiz sakin olsun diyorum ama siz evin içindeki diğer odalardaki normal ev hali seslerini engellemeyin, onlara da alışsın.

Burada elbette yine çok katı bir düzenden bahsetmiyorum, elbette dışarı çıktığınızda arabada da uyuyakalacak, bebek arabasında da uyuyacak. Sadece bilmek lazım ki bu uykuların kalitesi yatağında karanlık ve sessiz bir ortamdaki gibi olmayabiliyor.

Özellikle evde olduğunuz zamanlarda salonda, aydınlıkta, gürültüde uyutmak yerine uyku ihtiyacına özen gösterip daha kaliteli uyku ortamlarını kullanmak bana göre önemli ve faydalı. Çoğu zaman bu kaliteyi sağlayabilirseniz, bazı diğer zamanlar daha esnek olmak sorun olmayacaktır.

Çocuğum başka evlerde veya otellerde uyuyacağı zaman bu karanlığı nasıl sağlarım diye endişe etmeyin. Kalın siyah çöp torbalarını cama bantlarsanız yine bayağı bir karanlık olacaktır.

Halen önemli bir güvenlik noktası:

Eğer çocuğunuzun yatağında yatak kenarlarına takılan yatak koruyucularından var ise onları çıkartmanızı öneririm çünkü özellikle bu yaştan itibaren bu yatak koruyucuları basamak yapıp üzerlerine basıp yataklarından sarkma ve dışarı çıkma teşebbüsünde bulunabiliyorlar, bu da tehlikeli bir hal alabiliyor.

Bir uyku arkadaşı çocuğunuzun yatağında öneririm. Bu uyku arkadaşının ses çıkarmaması, ışıklı olmaması, üzerinde kopacak küçük cisimler olmaması ve sadece gerekiyorsa uyku öncesi rutini için yataktan çıkması, onun dışında hep yatağında kalmasını öneririm.

Çocuğunuz bu uyku arkadaşına ilgi göstermezse hiç şaşırmayın, ısrar etmeyin, yine de yatağında durmaya devam etsin. Ama yatağa koyduktan sonra onu yere atıyorsa da odaya girip geri vermeyin oyun haline gelmesin. Bu konuda net olursanız bir süre sonra atmayı bırakır büyük ihtimalle.

Bir de daha önceki aylara ilişkin yazılarımda da bahsettiğim altı elbise tarzı bol uyku tulumlarını hala öneriyorum. Çünkü bu tarz uyku tulumlarının avantajı saymakla bitmez. Gece üşüdü derdiniz yok, bebeğin uyku saatleri ile bağdaştırdığı ona güven veren ve her uyuduğu farklı ortamda kullanabileceğiniz tanıdık bir uyku objesi.

Ve de özellikle şu dönemde çocuğunuzun yataktan atlama teşebbüslerini geciktirmek adına oldukça faydalı. Çünkü uyku tulumu olunca bacaklarını aynı açıda yukarı kaldıramıyorlar. Çocuğunuz uyku tulumunun fermuarını keşfedip tulumu çıkartmak isterse, tulumu ters çevirip giydirin, fermuar içeride kalsın, bu şekilde belki 3-5 ay daha yataktan atlama teşebbüslerini engelleyebilirsiniz.

ÖNEMLİ NOT: Çocuğunuzu parmaklıklı bebek yatağından kenarları açık büyük çocuk yatağına geçirmek için acele etmenizi hiç önermem, en az 2,5 yaş, mümkünse 3 yaş civarına kadar bu parmaklıklı yatakta devam ettirip sonra büyük yatağa geçirmenizi öneririm.

Özellikle de çocuğunuz halen gece kesintisiz uyuyamıyor ve de tek başına uykuya geçemiyorsa, kaldırabileceği yaştan daha erken bir dönemde açık yatağa geçmesi sadece herşeyi daha zor hale getirir. Açık yatakta uyumak belli bir olgunluk gerektirir, en iyi şekilde uyuyan çocuklar bile bu geçiş çok erken yapıldığında sürekli yataklarından kalkıp odadan çıkmaya teşebbüs edebilirler, bu da gece ve gündüz uyku düzenlerini bozabilir.

Çocuğunuzun hali hazırda gece kesintisiz uyuyabiliyorsa ve kendi kendine uykuya geçebiliyorsa, 2,5-3 yaş itibariyle eğer istenirse açık yatağa geçiş pek fazla sıkıntı genelde yaratmaz.

Not: Görüntülü monitör çocuğunuz uyurken onu takip edebilmek için yapabileceğiniz en iyi yatırımlardan biri. Hele hele çocuğunuzun artık iyice hareketlendiği ve yataktan atlama teşebbüslerinde bulunabileceği bu dönemlerde. Eğer hala almadıysanız öneririm.

3. Çocuğunuzun ayına uygun bir günlük beslenme ve uyku düzeni takip etmek

Elbette bu robotik bir düzen değil, hep artı eksi 15-30 dakikalık esnekliklerimiz var çocuğun yorgunluk durumuna göre ama yine de tutarlı bir genel düzen dahiline kalabiliyoruz.

Ve elbette halen çocuğunuzun uyku sinyallerini takip etmek de çok önemli olmaya devam edecek, bu hiç değişmeyecek olan birşey, diğer taraftan çocuğunuz için gün içinde kaliteli uyku adına çok daha verimli olan uyku dalgaları var, amacımız çocuğunuzun bunlardan maksimum şekilde faydalanmasını sağlamak.

Sabah güne başlama saatini de yine en geç 7.30-8.00 olacak şekilde düzenlemek faydalı. Ama zaten yine çoğu çocuk 6.30-7.00 gibi uyanmaya devam ediyor bu dönemde. Öğlen uykusu da sabah kalkış saatine bağlı olarak ortalama 12.30-13.30 arası bir saatte başlayabiliyor.

Bu dönemde çocukların, gece ortalama yine 11-11,5 saat ve genelde gündüz ortalama 2 saat uzunluğunda (tek uyku şeklinde) uykuya ihtiyacı oluyor.

1,5-2 yaş arası ortalama 1,5-2 saat öğlen uykusu olabilirken, yaş ilerledikçe bu süre azalabiliyor.

2-2,5 yaş arası 1,5 saat civari iken, artık 2,5-3 yaş civarı 1-1,5 saate kadar inebiliyor, hatta bazı çocuklar 3 yaşına geldiklerinde gündüz uykusunu tamamen bırakabiliyorlar. O zaman öğlen uyumasalar bile mutlaka kitap okuma vb sakin aktivitelerin olduğu bir dinlenme zamanı olması çok faydalı.

Çocuğunuz büyüyor diye akşam yatış saatini geçe kaydırmanızı önermem, tam tersi, bu tek uyku döneminde çok çok hareketli olabiliyorlar ve akşam çok yorgun hale gelebiliyorlar.

Yine en geç ortalama 19.00 civarı bir yatış düzeni ihtiyacı olan uykuyu almasını destekleyecektir.

Elbette yaşı, gündüz hangi saatlerde ve ne kadar uyuduğu bu saatten biraz erken veya biraz geç şekilde yatma saatini değiştirebilir ama çok büyük sapmalar genel olarak beklemeyiz.

4. Uyku öncesi rutini uygulamak

Uyku öncesi rutini, çocuğunuzu karanlık ve sakin uyku ortamına götürdüğünüz zaman 10-15 dk civarı ninni söylemek, kitap okumak, kucağınızda sırtını sıvazlamak gibi mümkünse hep aynı sırada uygulayacağınız bir düzen. Herkes farklı bir düzen kurabilir, yeter ki sakin aktiviteler olsun ve her uyku saatinde aynı aktiviteler aynı sırada uygulansın.

Burada amaç çocuğunuzu uyutmak değil, sadece sakinleşmesine, gevşemesine destek olmak ve de en önemlisi çocuğa uyku zamanı sinyalleri vermek.

Gece uykusu öncesi rutininize banyo da ekleyebilirsiniz. Elbette ki gece uykusu öncesi olan rutin banyo sonrası giyinme ve beslenme gibi aktiviteler de içerdiği için gündüzden daha uzun olması normaldir.

5. Yatağa uyanık koymak

Şu noktaya kadar rutinini uyguladıktan sonra uyanık halde yatağa koyup kendi kendine desteksiz (emmeden, sallanmadan vs) uyuyakaldığı bir düzen kurduysanız ne mutlu size, işiniz çok daha kolay.

Eğer bu henüz olmadıysa ve çocuğunuz halen destekli uykuya dalıyor ve sık sık uyanıp tekrar uykuya dalmak için aynı desteği arıyorsa çok gecikmeden ona kendi kendine uykuya dalabilme becerisini kazandırmanız faydalı olacaktır.

Sevgilerimle

Ahu Tükel

Pediatrik Uyku ve Ebeveyn Koçu